پولشویی و مفاهیم آن
نوشته شده به وسیله ی akbar SAFDARI در تاریخ 92/6/2:: 7:30 صبح
1.1. تاریخچه و خاستگاه اصطلاح پولشویی
تعاریف متعددی برای پول شویی عنوان شده است که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- بنا به تعریفی پولشویی یعنی شسته شدن و تبدیل پول کثیف به پول تمیز به نوعی که پس از خروج از این چرخه قانونی جلوه کند؛ به عبارت دیگر پول شویی عبارت است از هر نوع عمل برای مخفی کردن یا تغییر هویت نامشروع حاصل از فعالیت های مجرمانه به گونه ای که وانمود شود این عواید از منابع قانونی حاصل شده است.
- به تعبیر دیگر فرایند تبدیل پول نقد یا سایر دارایی‌هایی که از فعالیت جنایتکارانه ناشی شده است، با این هدف که وانمود شود این دارایی ها از یک منبع قانونی و مشروع حاصل شده اند .
- در پیش نویس ماده یک اتحادیه اروپایی[1] پول شویی چنین تعریف شده است: فرایندی که طی آن خلافکاران و صاحبان دارایی های غیر قانونی به گونه ای عمل می کنند که نشان دهند پولی را که خرج می کنند در واقع متعلق به خود آنهاست و از راه قانونی دست آمده است .
- مجموعه اقداماتی است که از سوی فرد یا افرادی با به کارگیری ابزارهای قانونی و با هدف عدم امکان قابلیت ردیابی گردش عواید حاصل از جرم به منظور مخفی کردن منشأ و منبع واقعی پول حاصل از اعمال مجرمانه و نامشروع صورت میگیرد تا پول آلوده و نامشروع در ظاهر پاک و قانونی جلوه نماید.
- پول سیاه: درآمد کسب شده از جرمهای سنگین مانند: قاچاق کالا. آدم ربایی. قاچاق اسلحه و دزدی.
- پول خونین: درآمد کسب شده از جرمهای قاچاق مواد مخدر و تروریسم.
- پول خاکستری:درآمد کسب شده از جرمهای سبک عملیات غیر قانونی و حتی قانونی که از نظارت دولت به دور می ماند مانند: فرار مالیاتی صاحبان فعالیتهای تولیدی و پرداخت رشوه.
- پول سفید: درآمد کسب شده از راههای قانونی و مشروع.
- محل فعالیت ها مجرمانه و غیر قانونی باشد .
- بخش های غیر رسمی اقتصادی فعال باشند .
- بخش های رسمی ، به خصوص بازار مالی از کارایی لازم برخوردار نباشد .
- قوانین ضد پولشویی چندان فعال نباشد .
- آثار سوء عملیات پولشویی چندان قابل توجه نباشد .
- بازارهای مالی به صورت حاشیه ای و توسعه نیافته ، اما مرتبط با بازارهای مالی پیشرفته وجود داشته باشد .
- روش های پول شویی برای دست اندر کاران بازارهای مالی قانونی از جمله ، بانک ها و دیگر عوامل اجرایی شناخته شده نباشد .
- به راحتی بتوان درآمد به دست آمده را برای فعالیت های مجرمانه دیگر به مکان های دیگر انتقال داد.
- عدم کنترل نهادهای دولتی در امور اقتصادی.
10. وجود نظام اداری نا کار آمد.
1.8. اهداف مجرمان ازارتکاب جرم پولشویی:
پول شویی موفقیت آمیز جنایت کاران را قادر میسازد که:
- خود را از فعالیتهای جنایتکارانه که به سود آوری می انجامد کنار بکشند و یا از آن فاصله بگیرند، از این رو تعقیب سازماندهی کنند گان اصلی جنایت و فعالیتهای تبهکارانه دشوار میشود.
- منافع و سودهای کسب شده را از فعالیت جنایتی دور کنند، به طوری که اگر این جنایات گرفتار عوامل قضایی شوند از توقیف سودهای مذکور جلوگیری به عمل آید.
- از منافع و مزایای این سودها بهره مند شوند بدون اینکه توجه کسی را به خودشان جلب کنند.
- عواید و سودهای فوق را در فعالیتهای جنایتکارانه فردی و باقی را در فعالیتهای اقتصادی مشروع مجدّداً سرمایه گذاری نمایند.
چهار گونه پولشویی قابل شناسایی است:
- پولشویی درونی: شامل پولهای کثیفی که از فعالیت مجرمانه و در داخل خاک یک کشور حاصل و در همان کشور شسته میشود.
- پولشویی صادر شونده: شامل پولهای کثیف بدست آمده از فعالیت مجرمانه که در داخل خاک یک کشور کسب و در خارج از آن تطهیر میشود.
- 3. پولشویی بیرونی: شامل پولهای کثیف بدست آمده از فعالیت مجرمانه انجام شده در سایر کشورهاست که در خارج نیز شسته میشود.
- پولشویی وارد شونده: شامل پول‌هایی که از فعالیت مجرمانه در سایر نقاط بدست آمده و در داخل خاک کشور مورد نظر شسته میشود.
شرکت در گروههای جنایی‌سازمان یافته.
- تروریسم، از جمله تامین مالی تروریسم.
- قاچاق انسان و قاچاق مهاجر.
- قاچاق مواد مخدر.
- قاچاق کالا.
- استثمار جنسی.
- قاچاق اسلحه.
- قاچاق اشیاء مسروقه.
- فساد و رشوه.
- جعل و تقلب.
- پول تقلبی.
- سرقت هنری.
- جرایم محیط زیستی.
- قتل و وارد نمودن جراحات شدید به بدن.
- آدم‌ربایی و گروگان گیری.
- دزدی.
- اخاذی.
- جعل اسناد .
- دزدی دریایی.
- خیانت در امانت.
- فرایندی پیچیده و مستمر است؛
- پولشویی جرم ثانویه است. برای ارتکاب این جرم باید جرم دیگری از قبیل قاچاق مواد مخدر، آدم ربایی، فروش اعضای بدن و غیره اتفاق بیفتد. ماهیت ثانویه این جرم سبب شده اذهان عمومی جامعه نسبت به آن زیاد حساس نباشد.
- پولشویی جرمی سازمان یافته است.جرم سازمان یافته شامل فعالیتهای غیر قانونی از سوی گروههای مجرمانه ای میشود که با داشتن تشکیلات منسجم و برای کسب منافع مالی با تبانی بکدیگر مرتکب جرم میشوند.
- پولشویی جرمی فراملی است. پولشویی لزوماً در یک محدوده جغرافیایی خاص یا در مرزهای حاکمیت یک کشور اتفاق نمی‌افتد.
- پولشویی جرم فرهیختگان است.معمولاً در پولشویی از افراد متخصص از جمله حسابداران، حقوقدانان، وکلا و کارمندان بانک استفاده میشود.
- عمدتاً در مقیاس بزرگ انجام میگیرد.
1.13. رابطه جرم پولشویی تأمین مالی تروریسم
الف) پولشویی از طریق سیستم بانکی و مؤسسات اعتباری.
ب) پولشویی از طریق سازمان های مالی غیربانکی.
ج) پولشویی از طریق مؤسسات یا فعالیتهای اقتصادی.
در هر روش، عملیات پولشویی به صور تهای مختلف انجام می‌گردد. در ادامه، این روش ها بررسی می شود:
1.14.1. پو لشویی از طریق سیستم بانکی و مؤسسات اعتباری
مرسوم ترین اشکال پولشویی از طریق سیستم بانکی و مؤسسات اعتباری عبارت اند از:
- سپرده گذاری مبالغ قابل توجه و انتقال سپرده ها: پولشویان عمدتاً پولهای کثیف در حجم بالا را تقسیم کرده و در حجم‌های کوچک‌تر وارد سیستم بانکی می‌نمایند. در این حالت آنها از حساب اشخاص ثالث، ایجاد حسابهای متعدد در بانکهای مختلف، و حسابهای راکد استفاده میکنند. معمولاً استفاده پولشویان از سپرده‌پذیری، مربوط به مرحله اول فرایند پولشویی (مرحله جایگذاری) است.
- گشایش حساب بانکی با نام های مجعول.
- گشایش حساب های اشتراکی با اعضای خانواده یا دوستان حسابهای جمعی[6]
(پولشویان با استفاده از این حسا بها، پول های خود را به کشور زادگاهشان منتقل میکنند. آنان از حسا بهای فوق برای نقل و انتقال وجوه بین کشورها استفاده نیز میکنند. - به کارگیری چک های مسافرتی.
- به کارگیری حواله‌های تلفنی و غیره.
- به کارگیری بانکهای تحت نفوذ پول شویان.
- به کارگیری حسا بهای کارگزاری قابل پرداخت [7]این حسا بها دیداری هستند که بانک‌ها و شرکتهای خارجی نزد یک بانک امریکایی افتتاح می کنند و از طریق این حساب‌ها به مشتریان خارجی خود خدمات ارائه میدهند.
- استفاده از بانک کارگزارو حساب کارگزاری. بانک کارگزار[8] بانکی است در خارج از کشور که به نمایندگی از طرف بانک اصلی، که خود دفتری در خارج از کشور ندارد، عمل می کند. حساب کارگزاری[9] (حسابی است که یک بانک یا مؤسسه مالی نزد بانکی در خارج از کشور باز می کند و در این حساب سپرده گذاری کرده، همچنین پرداخت هایی از طریق این حساب به طرف های معامله خود در خارج از کشور انجام می‌دهد.
- به کارگیری پول الکترونیکی و بانکداری اینترنتی.کارتهای هوشمند [10]که به آنها پول الکترونیک آفلاین هم گفته میشود و در قالب کارتهای اعتباری
[11]بدهی[12] یا حتی سادهترین شکل آنها یعنی کارتهای تلفن ظهور یافته‌اند. به این کارتها از آن جهت پول الکترونیک آفلاین گفته میشود که نقل و انتقال وجوه به وسیله آنها از طریق دستگاه‌های خاصی نظیر خودپردازها صورت میگیرد و شبکه بانکی و مؤسسات فیزیکی کشور در گام اول به سوی برقراری نظام پولی و بانکی الکترونیک از آنها استفاده میکنند و همان‌طور که میدانیم، هماکنون این کارتها و سیستمها در جامعه ما رواج زیادی یافته‌اند.
11. به کارگیری وثیقه بانکی در ترتیبات اخذ وام .
12. استفاده از مؤسسات مالی و بانکی برون مرزی.
13. سوء استفاده از اعتبار اسنادی به ترتیب ذیل:
a) واردات کالا بیش از ارزش واقعی؛
b) صادرات کالا کمتر از ارزش واقعی؛
c) اعتبار صوری (عدم ورود کالا) ؛
14. سوء استفاده از ضمانت نامه:
ب) پولشویی از طریق سازمانهای مالی غیربانکی:
- خرید و فروش در بورس اوراق بهادار.
- استفاده از خدمات صرافی ها، شامل ارسال وجوه ارزی و خریدو معاوضه ارز.
- استفاده از بانکهای زیرزمینی غیرقانونی. این مؤسسات اغلب، خدمات نقل وانتقال وجوه ارزی غیرقانونی را برای مهاجران انجام میدهند.
- استفاده از شرکتها و صندو قهای بیمه و خرید محصولات آنها (خرید اوراق قرضه و سهام صندوق های مشترک سرمایه گذاری بیمه).
- استفاده از خدمات پستی، از جمله: سفارش انتقال پول یا ارسال بسته های پولی از طریق پست (قاچاق پول).
